Svietłana Aleksijewicz w swej publikacji „Wojna nie ma nic z kobiety” postawiła następujące pytanie, „dlaczego kobiety wywalczyły i obroniły swoje własne miejsce w świecie, dawniej wyłącznie męskim, a nie potrafiły obronić własnej historii?” To pytanie stanowić będzie punkt wyjścia dla dyskusji o miejscu i roli kobiet w historii Polski.
Niektórzy badacze przedmiotu – związani szczególnie z nurtem feministycznym – wskazują na (nie)obecność kobiet w narracji historycznej. Utrzymują jednocześnie, ze historia ludzkości została napisana z perspektywy mężczyzny, a zatem stanowi ona (kolejny) przejaw męskiej dominacji. Angielski neologizm ‘herstory’ został upowszechniony w latach siedemdziesiątych między innymi dzięki publikacjom Amerykanek Robin Morgan, Casey Miller czy Kate Swift. Autorki te zwracały uwagę, że słowo historia (pochodzące z greki, a oznaczające „dochodzenie do prawdy”), zawierając w sobie angielski zaimek ‘his’ wskazuje, że jest to ‘jego’ narracja. Rozpoczęto zatem próby – zarówno na poziomie akademickim jak i praktykach społecznych – (na)pisania historii z uwzględnieniem obecności i narracji kobiet. Sam termin oraz idea ‘herstory’ spotkał się z falą krytyki, głownie za sprawę Christiny Hoff Sommers. Wskazuje ona, że pisanie historii z perspektywy kobiet – a zatem pisania osobnej, własnej historii – niesie za sobą zagrożenie zideologizowania historii, ukrycia lub zniekształcenia faktów historycznych. Z tej perspektywy – zdaniem krytyków „herstory” – (na)pisanie własnej historii kobiet zamiast włączać je do historiografii nakierowane jest na ich izolację.
W czasie panelu będziemy zastanawiać się, jak rozumiemy ‘herstory’ na gruncie polskich doświadczeń. Postaramy się skupić na trzech głównych obszarach problemowych. Pierwszy z nich dotyczyć będzie historii Polski (ale zapewne nie tylko) napisanej z perspektyw „męskiej” dominacji. Zastanowimy się, jaka jest możliwość i czy jest konieczność (na)pisania historii od nowa, z uwzględnieniem narracji oraz obecności kobiet. Zastanowimy się również, jakie działania są możliwe do podjęcia, aby „przywrócić” głos kobietom w narracji historycznej. W drugim obszarze problemowym , skoncentrujemy się na „herstory” współcześnie, czyli w jaki sposób piszemy najnowszą historię? Czy dziś głos kobiet jest na tyle silny i mocny w dyskursie publicznym, że możliwe jest pisanie wspólnej historii bez obaw o (samo)wykluczenie i izolacjonizm?
I wreszcie ostatnie pole problemowe dotyczyć będzie krytyki „herstory”. Podejmiemy w nim próbę dyskusji głównych punktów krytyki, czyli o ideologizacji historii i jej upraszczaniu.
„Czy polska historia to męska historia? Herstory” – panel dyskusyjny
Sobota, 10 listopada, godz. 19:30, Łódź, EC1 // Sala B (II piętro) // j.polski
- Marta Madejska – polska pisarka, dziennikarka, zastępczyni redaktor naczelnej Łódzkiej Gazety Społecznej „Miasto Ł”, pracuje w Centrum Muzeologicznym Muzeum Sztuki w Łodzi, autorka książki: „Aleja Włókniarek”,
- Bogna Świątkowska – prezeska zarządu Fundacji Bęc Zmiana,
- Ludwika Wujec – urzędniczka samorządowa, działaczka opozycji w PRL związana z Komitetem Obrony Robotników oraz Solidarnością, była sekretarz generalna Unii Demokratycznej,
- Kazimiera Szczuka – polska historyczka literatury, pisarka, nauczycielka akademicka, dziennikarka, prezenterka telewizyjna i działaczka feministyczna,
- Prowadzenie: Daria Hejwosz-Gromkowska – „Liberté!”
