Warszawa, 28 kwietnia 2015
Szanowny Pan
Tadeusz Iwiński
Poseł na Sejm RP
Sprawozdawca Zgromadzenia Parlamentarnego
Rady Europy
Szanowny Panie Pośle,
My, polskie organizacje pozarządowe zrzeszone w Grupie Zagranica, zwracamy się do Pana Posła jako do Sprawozdawcy Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy d.s. monitoringu sytuacji w Azerbejdżanie z pytaniem, jakie działania zamierza Pan podjąć w związku z represjami, które spotykają działaczy pozarządowych w tym kraju. Jakie są Pana plany odnośnie egzekwowania od władz Azerbejdżanu przestrzegania praw człowieka i międzynarodowych zobowiązań? Co zamierza Pan zrobić dla uwolnienia aresztowanych działaczy społecznych i politycznych oraz napiętnowania łamania praw człowieka przez władze Azerbejdżanu?
W marcu br. w związku z pełnioną przez Pana funkcją Sprawozdawcy odbył Pan wraz z posłem Pedro Agramuntem wizytę w Azerbejdżanie. W czasie tego pobytu spotkał się Pan z przebywającym w areszcie Rasulem Jafarovem, prawnikiem i działaczem praw człowieka, dokumentującym naruszenia praw człowieka przez rząd Azerbejdżanu. Rasul Jafarov został zatrzymany w lecie 2014 roku pod sfabrykowanymi zarzutami fałszowania dokumentów, prowadzenia nielegalnej działalności gospodarczej i nadużywania stanowiska. Niedługo po Pańskiej wizycie, 16 kwietnia br., został skazany na karę 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
17 kwietnia, w komentarzu do tego wyroku, uznał Pan wymierzoną karę za „nieproporcjonalnie długą” i wyraził przekonanie, że władze azerskie podejmą niezbędne kroki dla zapewnienia – na etapie apelacji – uczciwego procesu z poszanowaniem zasad równości stron i domniemania niewinności, zgodnie z art. 6 Konwencji Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Odnosząc się do Pana słów pragniemy zwrócić uwagę, że w przypadku procesów motywowanych pobudkami politycznymi nie sposób mówić o proporcjonalności kary. Jak podkreślił Europejski Trybunał Praw Człowieka (wyrok z maja 2014 w sprawie I. Mammadova przeciw Azerbejdżanowi) areszt i proces z pobudek politycznych są sprzeczne z art. 5 i 18 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności), a wytoczenie procesu w oparciu o sfabrykowane zarzuty jest sprzeczne z międzynarodowymi zobowiązaniami Azerbejdżanu.
Nie podzielamy Pana wiary w gotowość władz azerskich do zapewnienia sprawiedliwego procesu Rasula Jafarova na etapie apelacji. Takiej nadziei nie dają doświadczenia z postępowania sądowego w pierwszej instancji. Monitoring procesu, prowadzony przez niezależne organizacje pozarządowe, w tym Helsińską Fundację Praw Człowieka, pokazał szereg poważnych naruszeń art. 6 Konwencji, w tym zasady równości stron w postępowaniu. Brak precyzji w sformułowaniu zarzutów, niewykazanie szkód, jakie wskutek działalności oskarżonego ponieść miały osoby fizyczne czy interes publiczny, odrzucenie przedstawianych przez obronę ekspertyz i dowodów (w tym oświadczeń ponad 20 organizacji wspierających działalność oskarżonego, poświadczających, że rozliczył się z przekazanych mu pieniędzy), poważnie ograniczyły prawo oskarżonego do obrony. Bezpodstawność i sfabrykowanie zarzutów potwierdziły zeznania osób rzekomo przez niego poszkodowanych, które na sali sądowej oświadczyły, że nie poniosły żadnych strat i nie czują się pokrzywdzone.
Represje wobec obrońców praw człowieka w Azerbejdżanie oraz ignorowanie przez ten kraj zobowiązań międzynarodowych zasługują na szczególne napiętnowanie. Uważamy, że społeczność międzynarodowa, w tym wszelkie instytucje powołane do monitorowania postępów demokratycznych Azerbejdżanu, powinny w jednoznaczny w sposób potępić skazanie Rasula Jafarova oraz zwrócić się do administracji Prezydenta Ilhama Alijewa o natychmiastowe uwolnienie jego i innych zatrzymanych działaczy demokratycznych.
Organizacje zrzeszone w Grupie Zagranica:
Amnesty International
Biuro Inicjatyw Międzynarodowych
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Centrum Kształcenia Liderów i Wychowawców im. Pedro Arrupe
Centrum Stosunków Międzynarodowych
Chrześcijańska Służba Charytatywna
Dom Pojednania i Spotkań im. Św. Maksymiliana M. Kolbego
Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa
Europejski Dom Spotkań
Europejski Instytut na rzecz Demokracji
Forum Młodych Dyplomatów
Fundacja Ari Ari
Fundacja CentrumCSR.PL
Fundacja dla Somalii
Fundacja Edukacja dla Demokracji
Fundacja Edukacji Międzykulturowej
Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego
Fundacja im. Stefana Batorego
Fundacja Inicjatyw Menadżerskich
Fundacja Inna Przestrzeń
Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Fundacja Kultury Chrześcijańskiej ARTOS
Fundacja Partners Polska
Fundacja Polityki Rozwojowej
Fundacja Pomocy Dzieciom Krzyk
Fundacja Pomocy Humanitarnej „Redemptoris Missio”
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
Fundacja Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej
Fundacja Szczęśliwe Dzieciństwo
Fundacja Usłyszeć Afrykę
Fundacja Współpracy Polsko-Ukraińskiej PAUCI
Fundacja WWF Polska
Gdańska Fundacja Oświatowa
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Instytut Globalnej Odpowiedzialności
Instytut Rozwoju Obszarów Wiejskich
Instytut Spraw Publicznych
Instytut Studiów Strategicznych
Instytut Wschodnich Inicjatyw
Koalicja KARAT
Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Małopolskie Towarzystwo Oświatowe
Pallotyńska Fundacja Misyjna Salvatti.pl
Polska Akcja Humanitarna
Polska Fundacja im. Roberta Schumana
Polska Misja Medyczna
Polska Zielona Sieć
Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności
Salezjański Wolontariat Misyjny – MŁODZI ŚWIATU
Stowarzyszenie Grupa eFTe Warszawa
Stowarzyszenie Jeden Świat
Stowarzyszenie Misji Afrykańskich
Stowarzyszenie Szkoła Liderów
Stowarzyszenie Willa Decjusza
Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia
Stowarzyszenie Wspólnota Polska
Stowarzyszenie Współpracy Kobiet / NEWW
Towarzystwo Demokratyczne Wschód
Wschodnioeuropejskie Centrum Demokratyczne
List podpisały także:
Fundacja Centrum im. prof. Bronisława Geremka
Fundacji Wspomagania Wsi
„LIBERTÉ!”