Otrzymaliśmy ostatnio cenną lekcję dotyczącą znaczenia rządów prawa i podatności na bezprawne ataki ze strony instytucji politycznych demokratycznego rządu o ograniczonej władzy, które zapewniają nam wolność. Szokujące i bezprawne działania, jakie rozegrały się niedawno w Waszyngtonie uświadomiły wielu z nas, że żaden naród nie jest wolny od pokus władzy ani od niebezpieczeństw wynikających z rozruchów i populizmu.
W Atlas Network niezmiennie wspieramy praworządność i liberalną demokrację. To właśnie stanowi sedno naszej misji. Bycie „przeciwko rządowi” to nie to samo, co bycie „za wolnością”.
To, czemu się sprzeciwiamy, to zarozumialstwo i niczym nieograniczona władza. Opowiadamy się natomiast za rządem ograniczonym do pełnienia podstawowych funkcji, które umożliwiają korzystanie z wolności przez obywateli.
Sir Anthony Fisher, założyciel Atlas Network, walczył z narodowym socjalizmem i faszyzmem podczas II wojny światowej. Powołał naszą sieć do życia, aby zadbać o to, by owa straszna wojna – którą choć sam przeżył, to w jej wyniku stracił brata – nie powtórzyła się, zaś przyszłe pokolenia nie doświadczyły okropności wynikających z niczym nieograniczonej władzy państwowej i przemocy.
Sir Anthony starał się zapewnić wolność poprzez demokratyczne rządy ograniczone prawem. Potęga analizy władzy, wojny, etatyzmu, bezprawia i pańszczyzny przeprowadzonej przez F. A. Hayeka w 1944 r. skłoniła Fishera do założenia Instytutu Spraw Gospodarczych w Wielkiej Brytanii – chcąc tym samym zachęcić do zakładania innych instytucji na całym świecie – a później do założenia Atlas Network. Te idee są dziś tak samo aktualne, jak w 1944 roku.
Liberalna demokracja „ze zdecydowanie ograniczonymi uprawnieniami” stanowi ramy, w których zabezpieczamy naszą wolność i jako taka jest ona podstawowym założeniem naszej sieci. (Warto ponownie przeczytać „Drogę do zniewolenia”, ponieważ jej znaczenie wykracza daleko poza poszczególne debaty charakterystyczne dla tamtych czasów).
W IV wieku Demostenes zwracał się do ateńskiej ławy przysięgłych, podkreślając znaczenie norm, które są gwarantem wolności:
W chwili, gdy ten sąd zakończy obrady, każdy z was pójdzie do domu, jeden szybciej, drugi wolniejszym krokiem, bez lęku, nie oglądając się za siebie, bez strachu o to, czy natknie się na przyjaciela, czy wroga, dużego czy małego człowieka, silnego czy słabego, i tym podobne.
A dlaczego? Ponieważ w głębi serca wiecie, jesteście pewni siebie i nauczyliście się ufać państwu, że nikt nie może was schwytać, znieważać, ani uderzyć. […] .Wynika to… z mocy prawa.
Jaka jest moc tych praw? Jeśli ktoś z was zostanie skrzywdzony i głośno woła, czy przybiegnie prawo i stanie po jego stronie, aby mu pomóc? Nie: to tylko spisane teksty, niezdolne do takiego działania. Na czym więc polega ich moc? W was samych, jeśli tylko wspieracie ich i czynicie je wszechmocnymi, aby pomagały tym, którzy ich potrzebują. Prawa są zatem mocne dzięki wam, wy zaś zyskujecie swą moc za ich sprawą.
To, czego jesteśmy świadkami jest dla nas cenną lekcją. Uczymy się z doświadczenia i czerpiąc wiedzę z historii, aby lepiej móc nawigować naszą przyszłość oraz – w czasach, które charakteryzuje ryzyko i niepewność – zapewnić każdemu wolność, pokój i dobrobyt pod rządami demokratycznymi, ograniczonymi przez rządy prawa. Owa zasada prawa jest zaś podtrzymywana przez normy. Należy utrzymywać, pielęgnować, przekazywać i bronić norm wolności i rządów demokratycznych. Instytucje zabezpieczające naszą wolność są łatwo demontowane, zaś bardzo, bardzo trudno jest je na nowo odbudować. Nikt nie powinien już być na tyle naiwny, by myśleć, że „to nie może się zdarzyć tutaj”, ponieważ zabraniają tego zapisy prawa.
Demokracja, wolność i prawo opierają się na normach, w tym normie nieustannej czujności – która winna nam przyświecać zawsze, wszędzie i po wsze czasy. Bo prawa stają się mocne dzięki nam, zaś my zyskujemy moc za ich sprawą.
Z niecierpliwością czekamy na ponowne spotkanie z wami w przyszłości. Do tego czasu pragniemy zaś zapewnić, że wszyscy razem opowiadamy się za prawami wszystkich ludzi w ramach rządów prawa.
Z wyrazami szacunku i obietnicą dalszego zaangażowania na rzecz naszej wspólnej wolności,
Tom G. Palmer
Wiceprezes wykonawczy ds. programów międzynarodowych i przewodniczący programu im. George’a M. Yeagera na rzecz wolności
Atlas Network
Casey Pifer
Dyrektorka ds. zarządzaniem relacjami instytutu
Atlas Network
Autor zdjęcia: Ryoji Iwata