Wielu młodych ludzi ulega fascynacji ekstremizmem, a w szczególności nacjonalizmem i islamizmem, co stanowi siłę napędową politycznego, społecznego i moralnego kryzysu, z jakim boryka się obecnie nasz kontynent. Europa potrzebuje głębokiej odnowy demokratycznej, która umieści młodzież w centrum uwagi. „Powszechny Erasmus”, czy też „Erasmus dla wszystkich”, to innowacyjna i konkretna inicjatywa, która umożliwi młodzieży europejskiej podjęcie tego wyzwania z entuzjazmem i w poczuciu jedności.
„Universal Erasmus” zakłada upowszechnienie mobilności młodych ludzi w Europie w celu pogłębienia demokracji. Wszyscy młodzi ludzie w Europie, a szczególnie ci, którzy są najbardziej wykluczeni z powodów społecznych, rasowych lub terytorialnych, będą wspólnie zaangażowani w tę inicjatywę. To nie tylko zmiana skali, ale także charakteru programu, który sprawił, że ludzie pokochali Europę i umożliwił ponad 9 milionom osób podróżowanie, począwszy od roku 1987.
W praktyce oznacza to dla wszystkich studentów, praktykantów i bezrobotnych młodych ludzi lata lub semestry spędzone na wymianie lub czas spędzony za granicą oraz wycieczki klasowe, czy też krótkie wymiany dla wszystkich uczniów szkół średnich, gimnazjów i szkół podstawowych.
Dzięki wsparciu pedagogicznemu, ruch ten przyczyni się do odrzucenia rasizmu i antysemityzmu oraz wzmocni przywiązanie do wartości demokratycznych. Sama mobilność niekoniecznie jest bowiem jednoznaczna z kultywowaniem humanizmu i otwartości na świat.
Wcielając w życie podstawowe wartości demokracji, Universal Erasmus może dokonać głębokiej transformacji Europy.
Jest to przede wszystkim inicjatywa na rzecz równości i sprawiedliwości.
Całe pokolenie zostanie włączone do wspólnego projektu. Podróż po Europie przywróci mobilność społeczną, rasową i terytorialną w czasach, gdy społeczeństwa w Europie stają się coraz bardziej zamknięte, a tym samym niesprawiedliwe. Ta zmiana logiki jest wyraźna: nie chodzi już o poszerzenie sfery beneficjentów wokół „zwycięzców globalizacji”, ale o jej uogólnienie, tak, by od tej pory i na tych samych zasadach włączeni zostali do niej ci, którzy są uważani za „przegranych”.
Zmniejszy to nierówność szans między różnymi grupami społecznymi, będące generatorem napięć.
Jest to także inicjatywa na rzecz wolności.
Oferując jednostkom możliwość rozwoju poprzez spotkania z Innymi, by swobodnie mogły kształtować one swoją tożsamość w sposób nie ksenofobiczny i w pełni europejski, Universal Erasmus da im możliwość emancypacji. To dzięki tej wymianie ludzie będą w stanie najskutnieczniej rozpoznać dziedzicta kulturowe i narodowe, które zostały im przekazane oraz mają szansę wynaleźć własną tożsamość i podejmować własne życiowe decyzje.
Z drugiej strony, jest to silna inicjatywa na rzecz konkretnej transformacji Europy.
Uniwersalny program Erasmus będzie nowym doświadczeniem życiowym dla wszystkich młodych ludzi, realnym prawem i namacalną korzyścią, jaką daje nam Europa. Dzięki temu wszystkie rodziny kontynentu będą beneficjentami europejskiego doświadczenia, a wizerunek Europy ulegnie istotniej zmianie w oczach dziesiątków milionów osób.
Poprzez swoją fundamentalną innowacyjność, ta nowa wielka europejska przygoda wpisze się w tradycję dawnych szkół myśli.
W 1935 r. Husserl, filozof, który został wykluczony z niemieckiego uniwersytetu, ponieważ był Żydem, uznał budowę tożsamości europejskiej za jedyny sposób przeciwstawienia się nacjonalizmowi, który szerzył się na całym kontynencie. Kilka lat później Stefan Zweig wezwał do cyrkulacji młodych ludzi w Europie, zwłaszcza w kontekście ich edukacji, oraz do przekazywania historii kultury jako wspólnego doświadczenia, aby wzmocnić europejską solidarność i uniknąć dezintegracji moralnej naszego kontynentu.
Powszechny Erasmus wpisuje się w historię budowania europejskiej tożsamości i społeczeństwa obywatelskiego i ma za cel nadanie jej odnowionej dynamiki. W ten sposób przywróci Europie ambicję cywilizacji i wzmocni solidarność między Europejczykami, a także udział obywateli we wspólnych instytucjach. Głęboko odnawiając projekt europejski i umieszczając młodzież w jego sercu, otworzy on młodym ludziom ich drogę ku przyszłości. Pod tym względem, program Universal Erasmus stanowi istotny wkład w walkę z ekstremizmem, który przyciąga wielu młodych ludzi.
Oczywiście, by efektywnie realizować program Universal Erasmus, trzeba będzie sprostać wielu wyzwaniom – w szczególności językowym, organizacyjnym, edukacyjnym, instytucjonalnym i finansowym.
Doświadczenia zdobyte przez instytucje i społeczeństwo obywatelskie na poziomie europejskim i lokalnym są dla nas źródłem pomysłów na rozwiązanie rozmaitych problemów. Jeśli zaś chodzi o kwestie finansowe, nie oszukujmy się: Europa przeżywa okres turbulencji, które mogą okazać się fatalne w skutkach i oznaczają nieuchronne wydatki. Czy lepiej zapłacić wysoką cenę za kryzys związany z przesiedleniami, czy może stworzyć szansę na to, by ich uniknąć, inwestując w młodzież i demokrację?
26 września, podczas przemówienia na Sorbonie, prezydent Republiki Francuskiej poparł propozycję, by „do 2024 r. połowa grupy wiekowej musiała spędzić co najmniej sześć miesięcy w innym kraju europejskim przed ukończeniem 25. roku życia”.
Uniwersalny program Erasmus musi teraz stać się jednym z głównych celów nie tylko dla Francji, ale dla wszystkich krajów europejskich. To konieczność, a zarazem podstawowy demokratyczny imperatyw dla naszego kontynentu.
Zdjęcie: pixabay
