Słownik do rozmowy z prof. Arturem Ekertem
SPLĄTANIE KWANTOWE – własność niektórych stanów kwantowych dwóch (lub więcej) cząstek albo innych obiektów kwantowych, dzięki której, wykonując pomiar na pierwszym obiekcie, możemy dowiedzieć się natychmiast czegoś na temat właściwości drugiego obiektu, mimo że tuż przed pomiarem właściwość ta była fundamentalnie nieprzewidywalna.
STAN KWANTOWY – pełna charakterystyka rozważanego obiektu, np. cząstki kwantowej.
SUPRPOZYCJA KWANTOWA – fundamentalne zjawisko mechaniki kwantowej, w ramach którego jeśli cząstka kwantowa lub jakikolwiek inny obiekt może być przygotowany zarówno w jednym stanie kwantowym, jak w innym, to może być również przygotowany w obu tych stanach naraz. Taki „jednoczesny” stan obu alternatyw jest właśnie nazywany superpozycją.
INTERFERENCJA – zjawisko nakładania się dwóch lub więcej fal, w wyniku którego fale mogą się wzajemnie wzmacniać bądź wygaszać.
ZASADA NIEOZNACZONOŚCI HEISENBERGA – jedna z głównych zasad mechaniki kwantowej mówiąca o tym, że pewne pary właściwości cząstek, np. pęd i położenie nie mogą być równocześnie określone z taką samą precyzją. Jeśli dokładnie zmierzymy pęd cząstki nie będziemy mogli podać jej położenia – i odwrotnie. Zasada ta powoduje, że w rzeczywistości kwantowej obiekty są „rozmyte” – podobnie jak obraz, na który patrzymy: gdy wyraźnie widzimy jego wybrany szczegół, rozmywa nam się całość; gdy skupimy się na oglądzie całości, nie dostrzeżemy wyraźnych szczegółów.
SUPREMACJA KWANTOWA – potencjalna zdolność komputerów kwantowych, których nie zdołają wykonać klasyczne komputery.
NIERÓWNOŚCI BELLA – matematyczne twierdzenie wskazujące na sposób doświadczalnej weryfikacji, czy rzeczywistość jest „klasyczna” i wewnętrzne, być może wciąż nieodkryte właściwości cząstek, determinują ich dalsze losy, czy też opis taki nie jest możliwy i trzeba pozostać przy opisie kwantowym, zgodnie z którym rzeczywistość na fundamentalnym poziomie nie jest deterministyczna.
KUBIT – najmniejsza porcja informacji kwantowej; najmniejszą jednostką klasycznej informacji jest bit. Podczas gdy bit możemy zapisać wyłącznie jako 0 lub 1, kubit daje nam w tym zakresie w zasadzie nieograniczone możliwości, ponieważ może występować w stanie superpozycji, lub być kombinacją 0 i 1 np. być w 70 % 0 a w 30 1 lub w 85% 1 a w 25% 0 itd. Nie jest binarny tak jak bit. Możliwości jakie daje bit i kubit można porównać do jazdy samochodem: bit to samochód, który może pojechać wyłącznie albo do przodu, albo do tyłu. Kubit, to niezwykły pojazd, którym nie tylko pojedziemy we wszystkich możliwych kierunkach, ale jazda odbędzie się dokładnie w tym samym czasie.
DEKOHERENCJA – zjawisko, które unicestwia kwantową właściwość materii powodując m.in., że cząstka zlokalizowana jest w jednym określonym miejscu, a nie znajduje się równocześnie w wielu miejscach (nie jest „rozmyta” w przestrzeni). Dzieje się tak na skutek oddziaływania cząstek elementarnych ze światem zewnętrznym. Proces ten sprawia, że obiekty materialne, które możemy obserwować gołym okiem nie wykazują kwantowych właściwości cząstek elementarnych.
KONCEPCJA WIELOŚWIATA EVERETTA – jedna z interpretacji mechaniki kwantowej mówiąca o tym, że w każdym momencie wszystkie możliwe scenariusze wydarzeń zachodzą jednocześnie, w różnych odnogach rzeczywistości, która przypomina rozgałęziające się drzewo. Każda z opcji jest tak samo realna.
Opracowali: dr hab. Andrzej Dragan & Joanna Ellmann
