Znajdujemy się w wyjątkowym, dramatycznym momencie historii. Agresja Rosji na Ukrainę zmobilizowała miliony ludzi do niesienia pomocy, tysiące organizacji społeczeństwa obywatelskiego, decydentów, Parlament Europejski, Komisję i rządy. Świat jednoczy się dla osób uchodźczych, dla państwa, które dzisiaj jest symbolem walki o demokrację i wolność. Jednocześnie otwieramy oczy i widzimy jak uzależnienie od surowców z Rosji, opóźnienia w transformacji systemu energetycznego, zbyt wolne tempo zmian doprowadza do kryzysu, wpływa na decyzje dot. sankcji i jakie zagrożenie niesie dla nas, naszej przyszłości, dla walki z katastrofą klimatyczną. W tak trudnym momencie Komisja Europejska zamiast twardego przywództwa dla transformacji w każdym z obszarów: energii, transportu i systemu żywności zaczyna się powoli wycofywać z obiecanych, negocjowanych latami planów. Czy Europejski Zielony Ład, który wzbudzał i wzbudza tak wiele emocji i dawał nadzieję na walkę z kryzysem klimatycznym i na przyszłość dla kolejnych pokoleń będzie kolejną ofiarą wojny?
„Musimy uważnie śledzić realizację celów tej polityki w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego” – wypowiedział się na temat Europejskiego Zielonego Ładu i strategii Od pola do stołu (EU farm 2 Fork) Komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski po specjalnym spotkaniu z ministrami rolnictwa UE, AGRIFISH.”(https://www.euractiv.com/section/all/news/eu-to-look-again-at-green-deal-goals-in-farming-to-ensure-food-security/).
Jednym z nielicznych państw, które stanowczo sprzeciwiło się polityce rozwiązywania problemów pojedynczo były Niemcy. Zgodnie ze słowami niemieckiego Ministra Rolnictwa i Polityki Żywnościowej, Cema Özdemira, które padły 2 marca nie możemy porzucić działań na rzecz ochrony klimatu, zabezpieczania niezbędnych zmian w systemie żywności, rolnictwie, transporcie, czy energetyce: “Wielu kryzysów, przed którymi obecnie stoimy, nie da się rozwiązać poprzez porównywanie jednego kryzysu z drugim. Rozwiążemy je dzięki wspólnemu rozwiązywaniu tych problemów (…)”(https://www.bmel.de/SharedDocs/Videos/DE/Presse/220302-oezdemir-doorstep-ukraine.html;jsessionid=7233F6369F4B386551DA352B21EAC8E2.live842).
Znajdujemy się w wyjątkowym, dramatycznym momencie historii. Agresja Rosji na Ukrainę zmobilizowała miliony ludzi do niesienia pomocy, tysiące organizacji społeczeństwa obywatelskiego, decydentów, Parlament Europejski, Komisję i rządy. Świat jednoczy się dla osób uchodźczych, dla państwa, które dzisiaj jest symbolem walki o demokrację i wolność.
Jednocześnie otwieramy oczy i widzimy jak uzależnienie od surowców z Rosji, opóźnienia w transformacji systemu energetycznego, zbyt wolne tempo zmian doprowadza do kryzysu, wpływa na decyzje dot. sankcji i jakie zagrożenie niesie dla nas, naszej przyszłości, dla walki z katastrofą klimatyczną. W tak trudnym momencie Komisja Europejska zamiast twardego przywództwa dla transformacji w każdym z obszarów: energii, transportu i systemu żywności zaczyna się powoli wycofywać z obiecanych, negocjowanych latami planów. Czy Europejski Zielony Ład, który wzbudzał i wzbudza tak wiele emocji i dawał nadzieję na walkę z kryzysem klimatycznym i na przyszłość dla kolejnych pokoleń będzie kolejną ofiarą wojny?
Wypowiedzi Przewodniczącego Fransa Timmermansa oraz niektórych polskich Posłów i Posłanek do PE nie pozostawiają złudzeń. Decydenci są dzisiaj w stanie poświęcić Zielony Ład, który stanowił podstawę walki z kryzysem klimatycznym.
“(…) uważamy, że Komisja Europejska powinna w trybie natychmiastowym zdecydować o zawieszeniu wszelkich procedowanych reform, których efektem może być dalszy wzrost kosztów produkcji (nawozów). Zmiany związane ze strategią Od pola do stołu, strategią „Bioróżnorodności” oraz pakietem Fit for 55 niewątpliwie będą miały takie negatywne oddziaływanie.” – czytamy w apelu wystosowanym przez Federację Branżowych Związków Producentów Rolnych (https://fbzpr.org.pl/apel-fbzpr/) jako odpowiedź za pogłębiający się kryzys w europejskim rolnictwie. Jednocześnie Federacja dodaje “Zaoszczędzony w ten sposób czas powinien być poświęcony na dokładne przygotowanie oceny skutków wpływu (impact assessment) tych regulacji na europejskie rolnictwo.”. Pytanie brzmi: czy rzeczywiście zaoszczędzimy ten czas, czy też bezpowrotnie stracimy kolejne tygodnie lub miesiące na prowadzenie kolejnych analiz, które pokażą nam dokładnie to samo? Już dzisiaj doskonale wiemy, że kryzys klimatyczny narasta, zmiany są coraz bardziej odczuwalne, a pole manewru kurczy się z dnia na dzień.
Francuski Minister Rolnictwa i Żywności, Julien Denormandie w podsumowaniu nadzwyczajnego spotkania przedstawicielstwa Ministerstw Rolnictwa UE, powiedział “Podczas przeprowadzonej rozmowy omówiona została europejska polityka rolna. Wiele państw członkowskich wyraźnie zaapelowało o zapewnienie suwerenności żywnościowej w Europie. Komisja zapowiedziała, że przeanalizuje i oceni europejskie strategie pod tym kątem. W szczególności przyjrzy się strategii Od pola do stołu, aby sprawdzić, w jakim stopniu zapewni ona suwerenność żywnościową.” (https://newsroom.consilium.europa.eu/events/20220302-informal-video-conference-of-agriculture-ministers-on-the-situation-in-ukraine-march-2022 ). Na przestrzeni ostatnich lat państwa członkowskie wyraźnie zaniechały działań na rzecz zapewnienia sobie suwerenności w zakresie produkcji żywności, a teraz, w sytuacji kryzysowej, zdaliśmy sobie sprawę, ile tak naprawdę kosztuje nas nasza zależność od Rosji. Niestety zarówno krajowi, jak i europejscy politycy i decydenci nie stanęli na wysokości zadania i przez lata nie podjęli żadnych konkretnych działań, aby temu zaradzić. W ten sposób Europa straciła, w moim przekonaniu, miano liderki w walce z kryzysem klimatycznym. Business as usual także tutaj okazał się przewodnikiem w podejmowaniu decyzji na najwyższym szczeblu.
Transformacja w kierunku zrównoważonego rolnictwa, zmiana, która miała stanowić początek naprawy systemu żywności staje pod znakiem zapytania. Strategia Od pola do stołu, która powstała, aby skutecznie walczyć z kryzysem klimatycznym i jego konsekwencjami dla ludzi, zwierząt i środowiska, bioróżnorodności, bezpieczeństwa żywnościowego może być odłożona na niedoprecyzowane później.
To czego potrzebujemy dzisiaj od decydentów i władz UE oraz państw to zdecydowane działania. Działania, a nie odkładanie na później kluczowych reform. Reform, które i tak były określane jako niewystarczające, zbyt wolno wdrażane. Opóźnienia w transformacji to opóźnienia w walce o naszą przyszłość. Nie da się już po prostu odłożyć na potem walki z kryzysem klimatycznym. Działania, które będą postrzegane jako niepopularne, niekorzystne, zbyt progresywne dzisiaj, mogą uratować nas od kolejnych wojen i ogromnych konsekwencji dla wszystkich za kilka lat.
Tak, wiem, że obecne władze Komisji Europejskiej mają jeszcze tylko dwa lata pracy, podobnie jak posłowie i posłanki do Parlamentu Europejskiego. Przypominam jedynie, że wybraliśmy i wybrałyśmy Was do walki i przywództwa w zakresie WSZYSTKICH kryzysów, wszystkich spraw, które wymagają działań, a nie tylko tych wybranych. Rozumiem, że odkładanie niewygodnych reform może spowodować chwilową akceptację. Ale w ten sposób narażacie nas na ogromne ryzyka związane z brakiem działań, opóźnianiem transformacji. Wystarczy przeczytać kilka stron raportu IPCC, żeby zrozumieć, że nie ma dzisiaj kryzysów ważnych i ważniejszych. Niestety wciąż zbyt wiele osób decyzyjnych jest zdania, że wprowadzenie zmian może poczekać, nie zważając na ryzyko pojawienia się kolejnych konfliktów i tragedii.
Chcemy, żeby Europejski Zielony Ład nie był kwestią do negocjacji, ale gwarancją naszej przyszłości i tego, że UE nie cofnie się przed walką z kryzysem klimatycznym. Chcemy zapewnienia, że UE nie odłoży na bok bezpieczeństwa żywnościowego, bioróżnorodności, zasobów wodnych, środowiska naturalnego. Dzisiaj nie wolno Wam negocjować transformacji. Dzisiaj musicie ją wdrażać i stać na jej straży.
Autor zdjęcia: Alex Kondratiev
Fundacja Liberte! zaprasza na Igrzyska Wolności w Łodzi, 14 – 16.10.2022. Partnerem strategicznym wydarzenia jest Miasto Łódź oraz Łódzkie Centrum Wydarzeń. Więcej informacji już wkrótce na: www.igrzyskawolnosci.pl
