W dniach 31 maja – 2 czerwca 2012 roku Wrocław gościł prestiżowe Wrocław Global Forum 2012, współorganizowane przez The Atlantic Council of the United States. Tegoroczna edycja była zatytułowana „Reinventing the West: Prosperity, Security and Democracy at Risk?”. Przez trzy dni eksperci, politycy i ekonomiści dyskutowali na różnorodne tematy w trakcie licznych paneli.
Po oficjalnym otwarciu Forum przez Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza i Przewodniczącego Atlantic Council Fredericka Kempe, głos zabrał Lech Wałęsa. W swoim przemówieniu podkreślał potrzebę zmian politycznych i reform gospodarczych, które umożliwiłyby rozwój przedsiębiorczości. Były prezydent powiedział, że współczesna generacja to największa nadzieja na zmiany w radykalnie ewoluującym obecnie świecie, jako przykład przytaczając wydarzenia Arabskiej Wiosny.
Na pierwszy panel zatytułowany „The Path Forward for the Eastern Partnership” złożyły się przemowy Wicepremiera Ukrainy Wałerija Choroszkowskiego oraz mołdawskiego Ministra Obrony Vitalie Marinuta. W przemówieniach obaj mówcy starali się eksponować pozytywne zmiany, jakie zachodzą w ich państwach. Kontrowersyjna kwestia byłej premier Julii Tymoszenko została podniesiona dopiero w pytaniu z sali, ale Wicepremier Ukrainy uniknął jednoznacznej odpowiedzi jak ten problem rozwiązać.
Wniosek, jaki wypłynął z panelu zatytułowanego “The Transatlantic Partnership: Global Superpower or Fading Giant?” można sprowadzić do stwierdzenia, że mimo faktu borykania się przez Europę i Stany Zjednoczone z poważnymi problemami, pozostają one niezmienne najważniejszymi aktorami na międzynarodowej scenie politycznej. Paneliści zwrócili uwagę, że politycy nadal nie wkładają wystarczająco dużo wysiłku w budowanie partnerstwa transatlantyckiego, nie zważając na rekomendacje ekspertów w tym zakresie. Jiri Schneider, Wiceminister Spraw Zagranicznych Czech porównał Europę i Stany Zjednoczone do katamaranu na wzburzonych wodach – ciągle trzyma się razem, ale poszczególne części powoli zaczynają płynąć w różnych kierunkach.
Doradca ukraińskiego Prezydenta Hanna Herman, przewodniczący partii UDAR Vitaly Klitschko oraz były Prezydent Aleksander Kwaśniewski wzięli udział w panelu pod tytułem “Ukraine: Teetering on the Edge”. Interesująca dyskusja skupiła się przede wszystkim na krytyce obecnego rządu ukraińskiego – zarzuty dotyczyły głównie korupcji, braku poszanowania dla demokracji oraz kwestii Julii Tymoszenko. Szczególnie ostro brzmiały wypowiedzi byłego prezydenta Polski, który podkreślał, że Ukraina znajduje się w momencie przełomowym. Jeżeli chodzi o Euro 2012, Vitali Klitschko powiedział, że „nie było żadnych bojkotów wydarzeń sportowych w ostatnim czasie. Takie wydarzenie nie było bojkotowane w Moskwie czy Los Angeles, tylko ludzie tracą na bojkotach. Euro 2012 to ogromna szansa na zmiany w Polsce i na Ukrainie. To także wizytówka dla świata. Za tydzień cały świat będzie na nas patrzył.”
W swoim wystąpieniu Wicesekretarz Stanu Thomas R. Nides podkreślił, że “w naszej dyplomacji USA i Europa nigdy nie były bliżej ze sobą związane”, dodając, że Stany Zjednoczone szczególnie cenią sobie współpracę z Polską, jako partnerem w ramach NATO. Wicesekretarz dodał, że „amerykańsko-europejskie partnerstwo gospodarcze jest kluczowe dla wszystkiego, co chcemy razem zrobić na świecie”, dlatego USA i Europa powinny jeszcze bardziej sprzyjać inwestycjom w obydwóch regionach i promować wartości gospodarcze tego partnerstwa. Największe zainteresowanie publiczności Thomas Nides wzbudził, kiedy podkreslił, że administracja Obamy zrobi wszystko, żeby znieść wizy dla Polaków do końca roku. Zapytany o szczegóły przyznał jednak, że nie może obiecać, że Kongres się na to zgodzi.
W interesującym panelu “Future of Europe” udział wzięli Elmar Brok, Štefan Füle, Anna Palacio i Quentin Peel. Panel w dużej mierze został poświęcony strefie euro, nie tylko w kontekście gospodarczym, również w kontekście kryzysu politycznego i ideologicznego. Była Minister Spraw Zagranicznych Hiszpanii Anna Palacio podkreśliła, że południowa Europa potrzebuje konkretnych decyzji i planów, a nie tylko „prac domowych” od Zachodu. Uczestnicy panelu zgodzili się, że kryzys w strefie euro to nie tylko kwestia wspólnej waluty, ale również przyszłości całej Unii Europejskiej. Jest nadzieja na przezwyciężenie obecnego kryzysu, ale środki zaradcze muszą być stanowcze i podjęte natychmiast. Quentin Peel podkreślił, że europejscy przywódcy muszą zdać sobie sprawę, że dylemat „oszczędzać czy wydawać?” jest z gruntu fałszywy i nie powinien hamować współpracy międzynarodowej, zwłaszcza na linii Berlin – Paryż.
Kolejny panel “Expect the Unexpected: CEE’s Rise in an Unstable World”, w którym udział wzięli Norman Davies, Danuta Hübner, Horst Köhler i Jan Kulczyk również skupił się na kierunku, w jakim powinna pójść Europa w obliczu kryzysu. Jan Kulczyk postawił tezę, że zamiast ratować Grecję Europa powinna zwrócić się w stronę Afryki, która oferuje inwestorom ogromny potencjał. Z tym stwierdzeniem nie do końca zgodziła się Danuta Hübner argumentując, że europejscy inwestorzy nie znają Afryki i że w obecnej sytuacji lepiej jest inwestować pewniej. Ten argument doskonale wpisał się w to, o czym mówił Norman Davies – Europa Środkowa musi edukować świat o swojej historii, kulturze i tożsamości. Zdaniem Profesora inwestowanie i przepływ kapitału to nie wszystko, równie ważne jest zaufanie wobec danego kraju i narodu.
Jedna z najbardziej interesujących dyskusji Forum została zainicjowana przez Quentina Peela, który moderował panel pod tytułem “Democracy and Prosperity: The Inevitable Link?”, w którym udział wziął Radosław Sikorski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Tunezji Hedi Ben Abbes, Ambasador USA w Polsce Lee A. Feinstein oraz Carl Greshman, przewodniczący National Endowment for Democracy. Panel rozpoczął się od komentarza Radosława Sikorskiego o relacjach polsko-amerykańskich. Minister porównał je do „leżenia obok hipopotama” – na początku jest ciepło i miło, ale kiedy hipopotam zdecyduje się przewrócić na bok, zgniata wszystko co było obok niego nawet sobie nie zdając z tego sprawy. W kontekście właściwego tematu panelu, Minister Sikorski wyraził opinię, że mimo, iż czasami wydaje się, że demokratyczne rządy nie są aż tak sprawne w przeprowadzeniu reform gospodarczych to w dłuższej perspektywie demokracja zawsze zwycięża. W rezultacie demokratyczne rządy muszą sprzątać bałagan pozostawiony po dyktaturach przeprowadzając bolesne reformy – to właśnie dzieje się obecnie w Tunezji, jak potwierdził Hedi Ben Abbes. I przedstawiciel Tunezji i Carl Gershman mówili także o związkach demokracji i religii podkreślając, że społeczeństwa nie powinny wyrzekać się głęboko zakorzenionych tradycji, bo są one częścią ich tożsamości.
Wiele dyskusji odbyło się w czasie mniejszych tematycznych paneli oraz na konferencjach prasowych. Merytoryczna część Wrocław Global Forum zakończyła się dyskusją moderowaną przez Normana Daviesa zatytułowaną „Czy Europa potrzebuje nowych Europejczyków?”. 1 czerwca odbyła się uroczysta gala w czasie, której nagrody the Atlantic Council Freedom Awards rozstały wręczone Władysławowi Bartoszewskiemu, National Endowment for Democracy (reprezentowanemu przez Carla Gershmana), Emmie Bonino oraz Moncefowi Marzouki jako reprezentantowi narodu tunezyjskiego.
Więcej informacji na stronie Wrocław Global Forum: www.wgf2012.eu