Sprawdź samorząd zanim zagłosujesz

Już w niedzielę, 16 listopada, kolejne wybory samorządowe. Z tej okazji Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR) stworzyło narzędzie pozwalające na sprawdzenie jak w ostatnich czterech latach władze lokale wydawały publiczne pieniądze. Wystarczy wejść na stronę SprawdzSamorzad.pl i wpisać nazwę miasta, gminy, powiatu lub województwa. Możemy w łatwy sposób sprawdzać czy dochody przewyższały wydatki, na co wydawano najwięcej pieniędzy czy porównać się z innymi podobnymi samorządami. Narzędzie pozwala sprawdzić również poziom dochodów samorządu czy wysokość lokalnego długu publicznego. Sprawozdania finansowe miast czy gmin są bardzo często nieczytelne, skomplikowane i w efekcie niezrozumiałe dla znaczącej części mieszkańców. Dlatego FOR zdecydował się na dostarczenie tych informacji w bardziej przystępnej i atrakcyjnej formie.

Portal jest kopalnią wiedzy jeśli chodzi o ciekawe liczby. Wiedzieliście, że najwięcej na cmentarze wydaje gmina Chłopice (woj. podkarpackie), 27 razy więcej niż średnia? Albo, że dług gminy Rewal wynosił w 2013 r. aż 259 proc. dochodów tej gminy? Z kolei nominalne wydatki na administrację publiczną w latach 2010-2013 wzrosty w Tarnobrzegu o 139 proc. W ramach ogólnych kategorii wydatków możemy łatwo „doklikać się” głębiej i sprawdzić rankingi miast czy gmin w poszczególnych kategoriach. Oczywiście każda jednostka samorządu terytorialnego ma swoją specyfikę, ale zaprezentowane przez FOR dane wzbogacone wiedzą mieszkańców na temat ich regionu ułatwią im ocenę czy przykładowy remont drogi był dokonany efektywnie. W końcu to mieszkańcy na co dzień po tych drogach jeżdżą.

Poza wydatkami ważnym tematem dla mieszkańców przed wyborami powinien być dług publiczny. W ciągu ostatnich czterech lat samorządy (gminy, powiaty oraz miasta na prawach powiatu) zwiększyły swoje długi o 11,1 mld złotych, co doprowadziło do wzrostu kosztów obsługi zadłużenia. Na koniec 2013 r. łączne koszty z tego tytułu wyniosły 2,3 mld złotych. Jest to więcej, niż samorządy wydają na ochronę zdrowia. W ciągu ostatnich czterech lat wzrost wydatków na obsługę długu publicznego był większy niż na kulturę, gospodarkę mieszkaniową czy drogi.

Tak prezentuje się lista gmin i miast o najwyższym poziomie długu na mieszkańca:

Wyborcy powinni ocenić czy tak wysoki poziom długu jest uzasadniony i sprawdzić jakie są plany kandydatów w wyborach aby uzdrowić lokalne finanse publiczne.

Narzędzie pozwala nie tylko ocenić obecne władze ale też wyrobić sobie opinię na temat obietnic innych kandydatów. Przykładowo Jacek Sasin z PiS obiecuje darmową komunikację miejską w Warszawie dla osób płacących w tym mieście podatki. Tymczasem wydatki na lokalny transport zbiorowy w stolicy wzrosty w latach 2010-2013 o 68 proc. i sięgają ponad 3,4 mld zł. Czy naprawdę ktoś jest w stanie uwierzyć, że władze miasta znajdą takie środki? Co wtedy z dalszymi inwestycjami w komunikację miejską? Politycy mają skłonność do rozdawnictwa w kampaniach wyborczych publicznych pieniędzy, więc warto korzystając np. z danych ze SprawdzSamorzad.pl powiedzieć „sprawdzam” i zapytać skąd zamierzają te pieniądze pozyskać. W debacie publicznej zbyt mało mówi się o kondycji i naprawie lokalnych finansów publicznych, a zbyt wiele składa się obietnic bez pokrycia dotyczących kolejnych wydatków.

Głośnym tematem ostatnich dni są koszty wyjazdów służbowych parlamentarzystów. SprawdzSamorzad.pl pozwala sprawdzić  koszty takich wyjazdów w poszczególnych samorządach. Przykładowo na same wyjazdy zagraniczne jednostki samorządu terytorialnego wydały w 2013 r. pona 50 mln zł. Obywatele mogą teraz, korzystając z konstytucyjnego prawda dostępu do informacji publicznej, sprawdzić szczegóły tych wydatków i ocenić czy były one w interesie samorządu i jego mieszkańców.

Mamy nadzieję, że przystępny sposób pokazania sytuacji samorządowych finansów publicznych na SprawdzSamorzad.pl pomoże w podjęciu świadomych decyzji podczas wyborów oraz w skuteczniejszej kontroli władz lokalnych przez mieszkańców w trakcie trwania kadencji.

Serwis będzie co roku aktualizowany a w najbliższym czasie planujemy, wspólnie z głównym autorem serwisu Hubertem Guzerą z FOR, dodanie nowych przydatnych opcji. Jeśli chcielibyście zgłosić uwagi lub zasugerować zmiany prosimy o kontakt na adres: samorzady(małpa)for.org.pl

P.S. Zachęcam również do zajrzenia na inne serwisy pokazujące sytuację finansową, gospodarczą i społeczną samorządów np. Naszakasa.org.pl czy MojaPolis.pl. Dane z których korzysta strona SprawdzSamorzad.pl pochodzą z Ministerstwa Finansów oraz z Głównego Urzędu Statystycznego.