Założenia:
a) Uporządkowanie sektora finansów publicznych i podmiotów zależnych lub nadzorowanych jako warunek poprawy zarządzania;
b) Ograniczenia samorządu terytorialnego do dwóch szczebli: „dużych” i silniejszych finansowo gmin oraz województw, wraz z uporządkowaniem zadań pomiędzy wszystkim szczeblami administracji publicznej;
c) Radykalne zmniejszenie liczby podmiotów gospodarczych pozostających pod kontrolą państwa i samorządów, wraz z restrykcyjnym podejściem ustawowym do możliwości tworzenia przez państwa podmiotów nie działających w sferze użyteczności publicznej;
c) Nowe ramy: budżetowanie i rachunkowość memoriałowa, objęcie jednolitą sprawozdawczością wszystkich podmiotów z pkt a;
d) Stworzenie jednolitych rozwiązań dotyczących zarządzania majątkiem publicznym;
e) Zasadnicze zwiększenie jawności i przejrzystości finansów publicznych oraz finansów podmiotów powiązanych: nowa formuła BIP, rejestr podmiotów z pkt a, publiczny rejestr przysporzeń sfinansowanych przez podatników;
f) Oparcie nadzoru nad sektorem finansów publicznych na audytorach, biegłych rewidentach i NIK działającej jako instytucja audytowa – likwidacja regionalnych izb obrachunkowych;
g) Scentralizowanie odpowiedzialności za struktury administracji publicznej i finanse publiczne: Minister Finansów jako minister administracji publicznej.
Rozwiązania:
I. Nowe podejście do kwestii organizacji sektora finansów publicznych:
1. ograniczenie sektora finansów publicznych do:
a) ministerstw, urzędów obsługujących organy administracji państwowej, agencji i innych jednostek rządowych objętych budżetem państwa;
b) gmin, województw oraz związków międzygminnych;
c) funduszu ubezpieczeń społecznych;
2. obok sektora finansów publicznych wyraźne wyróżnienie podmiotów zależnych i nadzorowanych;
3. rejestr jednostek sektora finansów publicznych i podmiotów zależnych lub nadzorowanych;
4. Minister Finansów jako Minister Administracji Publicznej: ogólna odpowiedzialność za całość finansów i struktur administracji państwa u jednego organu administracji rządowej; likwidacja organu, jakim jest Minister Skarbu Państwa.
II. Podział kompetencji państwo-województwa-gminy:
gminy – podstawowa rola organizatorów usług i odpowiedzialnych za tworzenie i zarządzanie infrastrukturą publiczną, pomoc społeczna i publiczne służby zatrudnienia w gminie;
województwa – koordynacja i rozwój regionalny, szpitalnictwo, regionalny transport zbiorowy;
państwo – tworzenie i wdrażanie polityk publicznych.
Zastąpienie transferów do samorządów w większym stopniu podatkowymi dochodami własnymi i większym uprawnieniem do regulowania opłat publicznoprawnych na zasadzie pełnej odpłatności (bilansowanie się działalności usługowej).
III. Zmniejszenie skali własności państwowej: restrykcyjne podejście do wykonywania działalności gospodarczej przez podmioty nadzorowane przez państwo, województwa i gminy.
IV. Nowe zasady budżetowania, rachunkowości (w tym: amortyzacja) i sprawozdawczości sektora finansów publicznych zbliżone do obowiązujących spółki, a polegające na wykazywaniu przepływów finansów (układ kasowy), stanu zobowiązań i należności (układ memoriałowy) oraz prezentacja budżetów publicznych w układzie zadań i usług. Możliwość uzyskania pełnej informacji o stanie finansów publicznych i podmiotów zależnych lub nadzorowanych oraz zlokalizowania odpowiedzialności za wykonywania zadań i usług. Pełna informacja statystyczna dla decydentów politycznych, zarządzających i ludności.
V. Stworzenie wewnętrznych mechanizmów samokontroli w systemie finansów publicznych poprzez regułę zrównoważenia budżetów (MTO), przejście z zasad „podatnik płaci” możliwie w maksymalnym stopniu w stronę rozwiązania „użytkownik płaci”, ochrona finansowa budżetów samorządowych.
VI. Wyraźne określenie w jednym akcie zasad zarządzania majątkiem (jako jednego z elementów prawa finansów publicznych), dokonywania analizy ekonomicznej podejmowanych inwestycji i sprzedaży lub prywatyzacji majątku publicznego; w tym mieści się również nadzór nad spółkami, w których akcje i udziały posiada państwo.
VII. Maksymalna jawność i przejrzystość finansów publicznych oraz finansów podmiotów powiązanych: pełna informacja o finansach i poziomie zatrudnienia, podległości oraz zadaniach zaprezentowana w przejrzystej formie w BIP i umożliwiająca dokonania dowolnej analizy przy pomocy narzędzi dostępnych w BIP, rejestr wszystkich podmiotów w szerokim rozumieniu zaliczanych do sektora publicznego, obejmująca dostępną na bieżąco dla wszystkich informację o tym, za co odpowiadają poszczególne podmioty; rejestr przysporzeń: (a) część jawna: jednolity wykaz wszelkich korzyści otrzymanych ze środków publicznych (zamówień publicznych, umów poza prawem zamówień publicznych, dotacji, pożyczek, gwarancji, dopłat) jak i umorzeń oraz ulg w podatkach i innych należnościach, pozwalająca na wyszukanie każdego podmiotu lub osoby fizycznej, która korzystała z tych form pomocy i możliwość analizy w układzie podmiotów, które przyznały przysporzenia i rodzajów tych przysporzeń, (b) część częściowo jawna: rejestr beneficjentów pomocy społecznej – do wykorzystania przez organy publiczne przy kontroli świadczeń.
VIII. Zastąpienie regionalnych izb obrachunkowych zwiększoną rolą audytu, biegłych rewidentów oraz specjalnymi zasadami finansowego nadzorowania i monitoringu finansów publicznych, zmiana profilu NIK z roli kontrolnej na rolę audytową.
