W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości ekspercka wiedza nie wystarczy do zbudowania dobrze działającej nowoczesnej firmy.
Eksperci w swoich dziedzinach, tacy jak prawnicy, architekci, księgowi, są zazwyczaj wysoce wykwalifikowani w organizowaniu i analizowaniu informacji ze swojej dziedziny wiedzy. Są w stanie rozpoznać niuanse, które umykają mniej doświadczonym specjalistom oraz łatwo adaptować informacje do nowych kontekstów. Specjalistyczna wiedza jednak nie zawsze (a właściwie zaryzykuję stwierdzenie, że prawie nigdy) równa się skuteczności w zarządzaniu czy rozwijaniu firmy. W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości ekspercka wiedza nie wystarczy do zbudowania dobrze działającej nowoczesnej firmy. Co więcej, w moim odczuciu, nie wystarczy nawet spełniać definicji specjalisty „T-shaped” (czy nawet „M-shaped”, gdzie wg najnowszych standardów rzeczywiste kompetencje powinniśmy uzupełniać sztuczną inteligencją, uzyskując multidyscyplinarne umiejętności). Bo to, że jesteś osobą przedsiębiorczą, innowacyjną, elastyczną, komunikatywną, umiejąca się uczyć czy dostosowywać się do rożnych scenariuszy, nie da gwarancji, że zbudujesz jednorożca. Dlaczego więc nawet najlepsi eksperci potrzebują menadżera do rozwoju swojej firmy?
Eksperci są najczęściej skoncentrowani na swojej specjalistycznej wiedzy do tego stopnia, że mogą przegapić szerszy kontekst biznesowy i strategiczny, w którym działa firma. Menadżer z kolei może pomóc w zrozumieniu, jak specjalistyczna wiedza wpasowuje się w ogólną strategię firmy. Na przykład, prawnik specjalizujący się w prawie patentowym może skupić się na ochronie własności intelektualnej firmy, ale menedżer może zidentyfikować, jak te patenty mogą być wykorzystane strategicznie do pozyskiwania nowych klientów lub wejścia na nowe rynki.
Menadżerowie odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu, że operacje firmy przebiegają płynnie. Mogą na przykład wdrażać systemy zarządzania projektami, które pomagają w monitorowaniu postępów i terminów, co jest szczególnie ważne w branżach takich jak prawo. Dodatkowo, menadżer może zarządzać budżetem projektu, upewniając się, że zasoby są wykorzystywane efektywnie, co pozwala ekspertom, takim jak prawnicy, skupić się na swoich kluczowych kompetencjach.
To menadżer może pomóc w zrozumieniu i adaptacji do zmieniającego się otoczenia biznesowego, a także w identyfikacji nowych możliwości i zagrożeń. Nowoczesny lider musi być wyposażony nie tylko w tradycyjne umiejętności zarządcze, ale także w zdolność do efektywnego reagowania na niezaplanowane sytuacje. W dzisiejszych dynamicznych czasach, gdzie zmienność i niepewność stały się normą, zdolność do elastycznego i kreatywnego podejścia do wyzwań jest kluczowa.
Kolejnym ważnym aspektem jest komunikacja i budowanie relacji. Prawnik może być wybitnym specjalistą w swojej dziedzinie, ale bez skutecznej komunikacji i budowania relacji z pracownikami i innymi interesariuszami trudno mu będzie rozwijać firmę. Menadżerowie posiadają umiejętności, które pozwalają na budowanie silnych relacji i efektywne komunikowanie wizji firmy. Ci z doświadczeniem w nowoczesnym przywództwie posiadają umiejętność wyczuwania subtelnych dynamik w zespole i dostosowywania się do nich, co jest nieocenione w zarządzaniu projektami i ludźmi. Przykładem może być sytuacja, gdy menadżer dostrzega napięcia między członkami zespołu na wczesnym etapie i interweniuje, aby zapobiec konfliktom, które mogłyby zaszkodzić projektowi. Dzięki umiejętnościom komunikacyjnym i empatii, menadżer jest w stanie złagodzić napięcia i promować środowisko współpracy, co z kolei prowadzi do wyższej produktywności i lepszych wyników.
Prawnicy podczas wielu lat studiów, a następnie aplikacji i nabywania praktyki, nie są uczeni tych umiejętności. Oczywiście, mogą je nabyć na kolejnych kursach czy szkoleniach. Mogą zatrudnić świetnego coacha, czy znaleźć osobę, która będzie dla nich biznesowym mentorem. I wiele ich nauczy. W teorii. Nadal jednak, czym innym jest prowadzenie jedno- czy nawet kilkuosobowej kancelarii, a czym innym rozwijanie nowoczesnej firmy prawniczej. Co zatem może stanowić rzeczywisty problem? Wielość ról. Tych oczekiwanych i odgrywanych. Konieczność łączenia bycia ekspertem na pełny etat (bo tego jednak oczekują klienci) z byciem menadżerem na – niespodzianka – pełny etat. Multitasking? Już był i wiemy, jak jest aktualnie oceniany i jakie szkody i spustoszenie robi naszym mózgom.
Oczywiście, nikt nie wymaga od właściciela, aby oddał stery swojej firmy innej osobie i „tylko” wykonywał swoją ekspercką pracę. Mówię tutaj o współprowadzeniu firmy, o tym, że każdy powinien skoncentrować się na tym, co wychodzi mu najlepiej. I tak, jak właściciel może wskazać kierunek, wytyczyć drogę dla swojej organizacji (np. budowanie specjalizacji, ekspansja międzynarodowa), to rolą menadżera jest pomóc tę wizję zrealizować, budując strategię i realizując ją. Dla przykładu, w firmie zajmującej się rozrywką sportową menedżer może zauważyć, że letnie obozy sportowe stanowią doskonałą okazję do promocji firmy i budowania długoterminowych relacji z klientami. Menadżer może zatem zainicjować i nadzorować strategie marketingowe, które wykorzystują te obozy do zwiększenia widoczności firmy.
Aby ta synergia się udała, ważne jest, aby menadżer posiadał głębokie zrozumienie wartości i celów właściciela i umiał je przekazać zespołowi. To pozwala na szybkie i skuteczne przystosowanie się do zmieniających się okoliczności, zachowując jednocześnie spójność z kluczowymi zasadami. Przykładem może być sytuacja, w której lider musi zmienić kierunek projektu w odpowiedzi na nowe informacje rynkowe. Posiadanie jasno określonych wartości pomaga w szybkim podejmowaniu decyzji, które są spójne z długoterminową wizją organizacji. Nowoczesny menadżer to osoba, która potrafi zjednoczyć zespół wokół wspólnych wartości i celów, efektywnie komunikować, zarządzać emocjami i zachować elastyczność w obliczu nieustannie zmieniającego się środowiska. To połączenie umiejętności pozwala nie tylko na skuteczne reagowanie na bieżące wyzwania, ale także na przewidywanie i zapobieganie przyszłym kryzysom, co jest niezbędne do osiągnięcia długoterminowego sukcesu.
Przywództwo w czasie rzeczywistym to wyzwanie, które wymaga od właścicieli firm (i menadżerów) nie tylko zarządzania bieżącymi operacjami, ale także szybkiego reagowania na nieprzewidziane zmiany i wyzwania. Dlaczego jednak jest to tak trudne? Odpowiedź leży w czterech głównych przeszkodach: braku alternatyw, braku nadziei, braku czasu oraz braku poczucia potrzeby przywództwa.
Pierwsza przeszkoda, brak alternatyw, wynika z naszych nawyków, norm społecznych i innych ograniczeń, które skutecznie zwężają nasze pole widzenia i uniemożliwiają nam dostrzeżenie innych możliwości działania. Zbyt często ludzie przyjmują podejście „po prostu postaram się bardziej”, zamiast poszukiwać nowych, kreatywnych rozwiązań problemów.
Druga przeszkoda, brak nadziei, manifestuje się w uczuciu paraliżu w obliczu wyzwań, które wydają się niemożliwe do pokonania. Taki defetyzm sprawia, że trudno jest podejmować działania z wizją i odwagą, co jest kluczowe w skutecznym przywództwie.
Brak czasu to trzecia przeszkoda, z którą liderzy muszą się mierzyć. Wysokie wymagania i ograniczenia czasowe często skazują ich na tryb reaktywny, co ogranicza możliwości na przemyślane, proaktywne działania. Przełamanie tego wymaga zaufania do innych osób, identyfikacji i eliminacji nieefektywności organizacyjnych oraz konfrontacji z konfliktami, zamiast ich unikania.
Ostatnia przeszkoda, brak poczucia potrzeby przywództwa, często występuje w sytuacjach, gdzie zadania wydają się nie wymagać interakcji społecznych lub kiedy status quo jest zadowalający. W takich przypadkach ważne jest, aby właściciele potrafili rozszerzyć swoją wizję i zrozumieć, że nawet w sytuacjach wydających się nie wymagać przywództwa istnieją sposoby na ulepszenie i inspirowanie innych.
Truizmem jest stwierdzenie, że eksperci i ich wiedza zawsze będą potrzebni, aby świat mógł się rozwijać. To menedżerowie odgrywają jednak kluczową rolę w kierowaniu ich firmami do sukcesu dzięki swojej zdolności do zarządzania zespołami, strategicznego planowania, budowania relacji i zarządzania operacjami. Dlatego nawet najlepsi eksperci w swoich dziedzinach potrzebują menadżera, aby ich firma mogła się rozwijać i realizować zamierzone cele.