Przywództwo w czasie rzeczywistym, na każdym poziomie struktur państwa i organizacji, to wyzwanie. Zawsze mamy wybór, jak ono będzie wyglądać i to zarówno jako obywatele społeczeństwa demokratycznego poprzez oddanie głosu, na tych, którzy będą nami przewodzić w przestrzeni publicznej, jak i jako liderzy, którzy rzemiosło przywództwa uprawiają w swojej codziennej pracy.
Oddajemy w twoje ręce ten tekst na kilka dni po pierwszej turze wyborów samorządowych w Polsce. Przywództwo w czasie rzeczywistym, na każdym poziomie struktur państwa i organizacji, to wyzwanie. Zawsze mamy wybór, jak ono będzie wyglądać i to zarówno jako obywatele społeczeństwa demokratycznego poprzez oddanie głosu, na tych, którzy będą nami przewodzić w przestrzeni publicznej, jak i jako liderzy, którzy rzemiosło przywództwa uprawiają w swojej codziennej pracy, w tym również na rzecz społeczeństwa na poziomie struktur lokalnych i państwowych. W marcowym artykule pisałyśmy o kilku nieoczywistych obszarach, które często to dobre, jakościowe przywództwo paraliżują. W tym artykule chcemy podzielić się konkretnymi radami, które pomagają ten paraliż minimalizować.
Masz wybór – szukaj i dostrzegaj alternatywy
W trudnych sytuacjach, szczególnie tych mocno stresujących i w których nasz poziom zmęczenia sięga zenitu, nie możemy dostrzec alternatywy dla wyzwania, z którym się zmagamy w naszym przywództwie. Zachęcamy do poszukiwania alternatyw podczas rozwijania umiejętności przywódczych. Jest to ważny element procesu uczenia się i doskonalenia się w roli lidera/liderki. Oto kilka kroków, które możesz podjąć:
- Badaj różnorodne style przywództwa. Nie ograniczaj się tylko do jednego sposobu zarządzania lub przywództwa. Zapoznaj się z różnymi stylami, takimi jak autokratyczne, demokratyczne, transakcyjne, transformacyjne. Zrozumienie różnić między nimi pozwoli ci wybrać najbardziej odpowiedni styl przywództwa do danej sytuacji.
- Analizuj doświadczenia innych liderów. Studiuj historie sukcesów i porażek innych liderów. Wymieniaj doświadczenia. Czytaj biografie, artykuły i wywiady, aby zrozumieć, jak radzili sobie z różnymi sytuacjami oraz jakie podejmowali decyzję i dlaczego.
- Zapoznaj się z różnymi metodami rozwiązywania problemów. Nie ograniczaj się do jednej metody rozwiązywania problemów. Naucz się różnych technik, takich jak analiza SWOT, myślenie projektowe, podejście do problemów z perspektywy klienta itp. To pozwoli ci na elastyczne reagowanie na rozmaite sytuacje.
- Bądź otwarty na opinie innych. Włącz do procesu podejmowania decyzji opinie swoich współpracowników i ekspertów z różnych dziedzin. Dzięki temu uzyskasz szerszą perspektywę i będziesz mógł lepiej ocenić dostępne alternatywy.
- Ćwicz empatię i zdolność do współpracy. Umiejętność zrozumienia i współpracy z różnymi ludźmi jest kluczowa dla skutecznego przywództwa. Ćwicz swoje umiejętności empatyczne i zdolność do budowania relacji, aby móc skutecznie współpracować z różnorodnymi grupami ludzi.
- Bądź elastyczny i otwarty na zmiany. Przywództwo to proces ciągły, który wymaga adaptacji do zmieniających się warunków. Bądź elastyczny i otwarty na zmiany, aby móc szybko reagować na nowe wyzwania i możliwości.
Często brak alternatyw wynika z naszych nawyków, norm społecznych i innych ograniczeń, które skutecznie zwężają nasze pole widzenia i uniemożliwiają nam dostrzeżenie innych możliwości działania. Dlatego zachęcamy cię do wdrożenia wspomnianych wyżej zachowań do ciągłego, stałego wspierania twojego przywództwa w obszarze dostrzegania nowych alternatyw w kontekście zmieniającego się środowiska działania.
Drugi element, który często staje się przeszkodą w skutecznym i sprawnym przywództwie to brak nadziei. Manifestuje się w uczuciu paraliżu w obliczu wyzwań, które wydają się niemożliwe do pokonania. W takiej sytuacji trudno jest podejmować działania z wizją i odwagą, co jest kluczowe w skutecznym przywództwie. Momenty, w których czujemy się bez wyjścia, są wyjątkowo trudne, ale istnieją sposoby radzenia sobie z nimi. Oto kilka zasad, jakie przywódca może zastosować w obliczu takich sytuacji:
- Zachowanie spokoju i zrównoważenia. Zachowaj spokój i zrównoważenie, nawet w obliczu najtrudniejszych sytuacji. Twoja panika może tylko pogorszyć sytuację i wpłynąć bardzo negatywnie na morale zespołu.
- Przyjmowanie rzeczywistości. Ważne jest, abyś przyjął/przyjęła rzeczywistość sytuacji bez wyjścia. Unikanie lub negowanie problemu może prowadzić do większych kłopotów w przyszłości. Ta porada wydaje się oczywistą oczywistością, jednakże bardzo często spotykamy się z sytuacjami wyparcia rzeczywistości.
- Rozwaga w podejmowaniu decyzji. Nawet w sytuacji beznadziejnej, istnieją możliwości podejmowania decyzji. Pozostanie w stanie zawieszenia ma bardzo negatywny wpływ na zespół. Podejmuj decyzje z rozwagą, jednocześnie możliwie szybko reaguj, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe konsekwencje i długoterminowe skutki decyzji. Stan zawieszenia i braku decyzji może mieć długofalowe negatywne skutki na działanie organizacji.
- Poszukiwanie kreatywnych rozwiązań. Chociaż sytuacja może wydawać się bez wyjścia na pierwszy rzut oka, często istnieją kreatywne sposoby rozwiązania problemu. Zaangażuj zespół do poszukiwania nowych pomysłów i alternatywnych rozwiązań. Warto w takich sytuacjach skorzystać z opinii grupy możliwie jak najbardziej zdywersyfikowanej płciowo, wiekowo, czy w zakresie miejsca w hierarchii organizacji.
- Komunikacja i zaangażowanie zespołu. W trudnych czasach ważne jest, aby przywódca utrzymywał otwartą i uczciwą komunikację z zespołem. Stała, transparentna komunikacja z pracownikami i aktywne słuchanie ich może prowadzić do odkrycia nowych perspektyw i możliwości.
- Utrzymywanie ducha walki. Inspiruj i motywuj zespół, nawet w najtrudniejszych chwilach. Pokazywanie determinacji i gotowości do stawienia czoła wyzwaniom może pomóc podtrzymać ducha walki w organizacji.
- Szukanie wsparcia z zewnątrz. W niektórych przypadkach możesz potrzebować wsparcia z zewnątrz, na przykład od mentora, doradcy lub eksperta w danej dziedzinie. Warto skorzystać z różnych perspektyw i doświadczeń, aby znaleźć rozwiązanie.
Przywódca powinien być gotowy, aby stawić czoła trudnym sytuacjom i działać, nawet w sytuacji pozornie bez wyjścia. Pamiętaj, że zawsze masz wybór – wybór działania lub wybór zaniechania działań. To twoje przywództwo pomaga organizacji przezwyciężyć przeszkody i rozwijać się pomimo trudności i sytuacji beznadziejnych.
Moja odwaga na podejmowanie decyzji z wizją
Podejmowanie decyzji z wizją i odwagą to kluczowa cecha efektywnego przywództwa. Oto kilka zasad, jakie przywódca może stosować w celu podejmowania decyzji w ten sposób:
- Zdefiniowanie wizji. Jasno określ wizję długoterminowego celu lub kierunku, w którym chcesz prowadzić organizację. Decyzje powinny być podejmowane zgodnie z tą wizją, mając na uwadze długoterminowe cele i wartości.
- Analityczne podejście. Podejmuj decyzje w oparciu o rzetelną analizę danych i faktów. Przywódca powinien zbierać i analizować odpowiednie informacje, aby podejmować decyzje w oparciu o solidne podstawy. Jeśli jako liderka/lider trafiasz do organizacji, która nie wypracowała kultury gromadzenia danych, wprowadź zmianę w tym zakresie i naucz organizację pracy w oparciu o dane
- Konsultacje i uwzględnianie różnych perspektyw. Słuchaj opinii i perspektyw różnych interesariuszy, w tym członków zespołu, ekspertów z danej dziedziny, klientów i partnerów biznesowych. Uwzględnianie różnych punktów widzenia może prowadzić do podejmowania lepiej przemyślanych decyzji.
- Zdolność do adaptacji. Wizja przywódcy nie powinna być sztywna i niewzruszona. Jako przywódca bądź elastyczny i gotowy dostosować się do zmieniających się warunków i sytuacji, podejmując decyzje w oparciu o aktualne potrzeby i okoliczności.
- Komunikacja wizji i uzasadnienie decyzji. Ważne jest, aby przywódca skutecznie komunikował swoją wizję i uzasadniał podejmowane decyzje wobec zespołu oraz interesariuszy. Twoja jasna komunikacja pomaga zespołowi zrozumieć, dlaczego została podjęta określona decyzja i jak wpisuje się w długoterminową wizję organizacji.
Realizowanie wizji jest niemożliwe bez odwagi. Podejmowanie decyzji z wizją wymaga odwagi, szczególnie gdy decyzje te mogą wiązać się z ryzykiem. Przywódca powinien być gotowy, aby podejmować ryzyko, jeśli uzna, że jest to konieczne do osiągnięcia długoterminowych celów i realizacji wizji. Zweryfikowanie poziomu odwagi przywódcy może być trudne, ponieważ odwaga to cecha subiektywna i trudna do zmierzenia w sposób bezpośredni. Co więcej, nie jesteśmy w stanie jej teoretycznie zweryfikować. Możemy mieć założenia co do swojej odwagi, ale to dopiero w sytuacji jej wymagającej, faktycznie sprawdzamy jej poziom. Niemniej jednak, istnieją pewne metody, które przywódca może zastosować, aby ocenić swoją odwagę. Chciałybyśmy podzielić się z tobą kilkoma z nich:
- Analiza przeszłych działań. Przeanalizuj swoje działania i decyzje podejmowane w przeszłości, aby ocenić, czy podejmowałeś/łaś ryzyko i trudne decyzje, mimo obecności strachu czy niepewności i jeśli tak, to jak to robiłeś/ robiłaś.
- Refleksja nad przeszłymi sukcesami i porażkami. Zastanów się, czy odważne działania przyczyniły się do osiągnięcia przez ciebie sukcesów w przeszłości lub czy unikanie ryzyka doprowadziło do porażek.
- Pytanie o opinię innych. Proś o opinię członków zespołu, współpracowników lub innych liderów, aby uzyskać perspektywę zewnętrzną na temat twojej odwagi i podejmowanych decyzji.
- Eksploracja nowych sytuacji. Aktywnie szukaj okazji do testowania swojej odwagi poprzez eksplorację nowych sytuacji, podejmowanie wyzwań i ryzyka, które mogą wymagać od ciebie odwagi.
- Reakcja na kryzysy i trudne sytuacje. Oceniaj swoją reakcję na sytuacje kryzysowe lub trudne wyzwania, aby określić, czy potrafiłeś/aś zachować spokój, podejmować decyzje i działać odważnie w obliczu przeciwności.
- Samodyscyplina. Na bieżąco oceniaj swoją zdolność do stawiania czoła obawom, przezwyciężania przeszkód i działania zgodnie z wartościami i zasadami, nawet gdy jest to trudne lub niepopularne.
- Badanie reakcji emocjonalnych. Zwrócić uwagę na swoje reakcje emocjonalne w różnych sytuacjach, aby określić, czy potrafisz zachować spokój i pewność siebie w obliczu wyzwań.
Podsumowując, ocena poziomu twojej odwagi wymaga refleksji, analizy przeszłych działań i reakcji, a także otwartości na feedback od innych. Ważne jest również twoje ciągłe poświęcanie czasu i energii na dążenie do rozwijania umiejętności przywódczych i budowania pewności siebie w podejmowaniu trudnych decyzji. Podejmowanie decyzji z wizją i odwagą wymaga równowagi pomiędzy odważnym podejmowaniem ryzyka a mądrym, strategicznym podejściem opartym na analizie i zrozumieniu kontekstu.
Sto sześćdziesiąt osiem – magiczna liczba dla twoich wyborów
168 = 24X7. Siedem dni w tygodniu, dwadzieścia cztery godziny dziennie. Magiczne sprinty, każdy po sto sześćdziesiąt osiem godzin tygodniowo. O jednostkach rozliczeniowych z samym sobą pisałyśmy już w naszym cyklu artykułów kilka razy. Każdy z nas ma tyle samo czasu, w związku z tym skąd bierze się tak zwany „brak czasu”, który często jest realną przeszkodą, z którą liderzy muszą się mierzyć? Wysokie wymagania i ograniczenia czasowe wprowadzają nas w tryb reaktywny, co ogranicza możliwości na przemyślane, proaktywne działania. Przełamanie tego wymaga w pierwszej kolejności zaufania do siebie samego, następnie do innych osób, identyfikacji i eliminacji nieefektywności organizacyjnych oraz konfrontacji z konfliktami, zamiast ich unikania. Priorytety przywódcy mogą się różnić, w zależności od kontekstu działania i specyfiki organizacji, ale istnieje kilka kluczowych obszarów, na których powinno się skupić swoją uwagę, podczas rozdzielania swojej magicznej liczby 168 na cotygodniowe kawałki, aby być skutecznym w swoim działaniu. Oto kilka priorytetów, które możesz rozważyć, dzieląc swój czas:
- Regularny kontakt z wizja i strategią. Regularnie wracaj do tego, dlaczego robisz rzeczy, które robisz i jak mają się one do twojej wizji przywództwa i strategii, którą jako przywódca realizujesz.
- Zespół. Alokuj czas na dbanie o rozwój i motywację swojego zespołu, zapewniając szkolenia, mentoring, wsparcie i możliwości rozwoju zawodowego. Inwestowanie w ludzi jest kluczowym elementem skutecznego przywództwa.
- Komunikacja. Aktywnie planuj i poświęcaj czas na klarowne komunikowanie zespołowi celów, wartości, oczekiwań i informacji oraz na słuchanie ich opinii, pytań i obaw.
- Podejmowanie decyzji. Planuj czas na podejmowanie decyzji. Przywódca musi podejmować kluczowe decyzje w celu osiągnięcia celów organizacji i rozwiązania problemów. Ważne jest, aby podejmować decyzje oparte na rzetelnej analizie danych i faktycznych potrzebach organizacji. To wymaga czasu i przygotowania, które musisz zaplanować.
- Motywowanie i inspiracja. Wydziel część czasu na motywowanie członków twojego zespołu do rozwoju, osiągania lepszych wyników i działania zgodnie z wartościami organizacji.
- Zarządzanie zmianą. Planuj czas na zarządzanie zmianą i adaptację organizacji do nowych warunków rynkowych, technologicznych czy społecznych.
- Analiza i doskonalenie. Przywódca powinien stale analizować działania organizacji, wyniki i procesy w celu identyfikacji obszarów do poprawy oraz promowania kultury ciągłego doskonalenia.
- Ładowanie baterii. Tak jak ładujesz telefon i laptopa, ładuj swoje baterie regularnie. Planuj czas na regenerację, sen, odpoczynek, odżywianie i życiodajny ruch – bez tego nie masz możliwości być skutecznym przywódcą. Co więcej, w sytuacji jakiegokolwiek wyzwania, twoje ciało i umysł dużo gorzej zniosą stres i paraliż twojego działania w roli przywódcy będzie niemalże gwarantowany, albo jego cena będzie bardzo wysoka. To jest fundament, bez którego wszystkie powyższe porady nie sprawdzą się.
W ostatnim artykule wspominałyśmy również o chyba najmniej oczywistym czynniku paraliżującym działania lidera, czyli o braku poczucia potrzeby przywództwa. Taka postawa występuje najczęściej w dwóch sytuacjach. Pierwsza to taka, w której zadania wydają się nie wymagać interakcji społecznych lub kiedy status quo jest zadowalające. W takich przypadkach ważne jest, aby właściciele potrafili rozszerzyć swoją wizję i zrozumieć, że nawet w sytuacjach wydających się nie wymagać przywództwa, istnieją sposoby na ulepszenie i inspirowanie innych. Druga to taka, kiedy przywódca jest na granicy wypalenia i jego odczuwanie potrzeb jest nieklarowne, ogarnia go bezsilność. Potrzeba przywództwa może wynikać z różnych czynników zarówno w sferze jednostkowej, jak i społecznej. Poświęć chwilę i spójrz na potrzebę przywództwa oczami twojego zespołu. Zastanów się, dlaczego jesteś im potrzebny, dlaczego przywództwo w twojej organizacji jest potrzebne całej grupie, nawet jeśli ty masz chwilowy brak poczucia takiej potrzeby. Oto kilka z głównych czynników, które mogą przyczynić się do powstania potrzeby przywództwa. Przyglądnij się temu, na ile w danym momencie jesteś ich świadom/a:
- Potrzeba kierowania. Ludzie często szukają kierunku i wskazówek od osób, które są bardziej doświadczone lub zdolne do podejmowania decyzji. Kiedy sytuacja staje się skomplikowana lub wymaga podejmowania decyzji, pojawia się potrzeba przywództwa.
- Zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa. Ludzie czują się bezpieczniej i bardziej komfortowo, kiedy są pod opieką skutecznego przywódcy, który może zarządzać sytuacją i zapewnić stabilność.
- Realizacja wspólnych celów. W organizacjach i społecznościach, przywództwo jest często potrzebne do skupienia grupy ludzi wokół wspólnych celów i osiągnięcia wyników, których nie można by osiągnąć indywidualnie.
- Inspiracja i motywacja. Skuteczni przywódcy mogą inspirować i motywować innych do osiągania lepszych wyników oraz rozwijania się na poziomie osobistym i zawodowym.
- Rozwiązywanie konfliktów i problemów. W sytuacjach konfliktowych lub kryzysowych, ludzie zwracają się często do przywódców w celu znalezienia rozwiązania i przewodzenia w procesie naprawy sytuacji.
- Przewidywanie i adaptacja do zmian. Przywództwo może być niezbędne do przewidywania zmian w otoczeniu i pomagania w adaptacji do tych zmian, zarówno w sferze biznesowej, jak i społecznej.
- Kierowanie wartościami i etyką. W społeczeństwach ludzie oczekują, że przywódcy będą kierować się wartościami i etyką, zapewniając moralne przywództwo i integrując je w swoje działania.
Te czynniki obiektywnie istnieją zawsze i w różnym stopniu mogą wywołać potrzebę przywództwa zarówno w małych grupach, jak i w dużych organizacjach, w różnych sferach życia społecznego, gospodarczego czy politycznego. Ostatecznie, potrzeba przywództwa wynika z ludzkiej natury i dążeń do organizacji oraz osiągania wspólnych celów. Kończymy pisać ten artykuł z ciszą wyborczą w tle. Jutro wybieramy przywódców samorządowych.
